Vroeg opstaan loont bij natuurfotografie!
Af en toe heb ik van die nachten dat ik erg slecht slaap, zo ook de nacht van 19 juli waar ik om 1:00 pas in slaap viel en om 3:30 al weer klaar wakker was.
Ik had sowieso de wekker al gezet voor de Bandheidelibellen om ze bij zonsopgang te kunnen fotograferen, maar was dus al weer een uur voor de wekker wakker.
Het zag er niet naar uit dat er een mooie zonsopkomst in het vat zat, omdat er nog redelijk veel bewolking was toen ik uit het raam keek. Maar ik ben toch maar op pad gegaan omdat ik toch al klaar wakker was en toch niets anders te doen had rond die tijd…
Toen ik na een kwartiertje rijden uit de auto stapte aan de rand van Zwolle, was het dus nog behoorlijk donker, de maan was 3/4 vol en dat gaf wel wat licht, maar waar de zon op zou moeten komen hing nog steeds een dik wolkendek. Ik ben toen maar met een ledlampje gaan zoeken naar Bandheidelibelllen en vond er al snel een paar omdat ik inmiddels wel weet (door mijn inventarisatierondjes) waar ik ze ongeveer kan vinden. Maar eerst zag ik een Gewone Pantserjuffer hangen in het lange gras die precies zo hing, dat een lamp aan een huis in de verte als een soort fake-maan kon fungeren. Ik hoefde nauwelijks bij te lichten met mijn ledlampje om dit resultaat te krijgen. Wel moest ik werken met een sluitertijd van 4 seconden, maar het was praktisch windstil dus dat was nu eens geen probleem. Als je teveel bijlicht krijg je die mooie donkerblauwe achtergrond niet namelijk, dan krijg je een zwarte achtergrond zoals foto 3.
Toen deze plaat er naar tevredenheid opstond, liep ik verder naar de eerste Bandheidelibel. Dat was een mooi uitgekleurd rood mannetje met een beetje dauw op de vleugels. Aan deze libel heb ik wat meer tijd besteed en hem van verschillende kanten gefotografeerd totdat ik tevreden was met de compositie. Ik moest wel nog even experimenteren hoe ik bij moest schijnen, zodat alleen de libel iets opgelicht werd en niet de omgeving maar uiteindelijk werd het deze plaat die mijn favoriet uit de serie is:
Een paar meter verder hing een vrouwtje aan een lange grashalm, ook met gespreide vleugels. Na weer wat experimenteren met het licht vond ik het wel leuk om het lampje vanaf de voorkant vanuit het gras naar boven te richten. Daardoor leek de libel wel een lichtbol in een verder donkere omgeving:
Het was inmiddels bijna zonsopgang (5:30) en dus ook een stuk lichter geworden. Er hing een mooie mistlaag over de weilanden en de lucht kleurde blauw/paars aan de kant waar de zon op zou moeten komen. De volgende Bandheidelibel (vrouwtje) die ik vond heb ik dus richting de opkomende zon gemaakt, met deze prachtige blauw/paarse achtergrond als resultaat.
Omdat het een stuk lichter was zag ik ineens ook veel meer libellen in het lange gras hangen waaronder deze prachtige Zwarte Heidelibel die eigenlijk maar een meter verder hing. De libel zat nog mooi onder de dauw dus ben ik zo dichtbij mogelijk gegaan met mijn lens zodat alle details goed te zien zijn. Ik heb 2 platen gemaakt, eentje waar de kop in focus is en de andere waar het uiteinde in focus is omdat ie iets scheef hing ten opzichte van mijn lens. In Photoshop leverde dat deze foto op na het stacken:
De zon had zich inmiddels door de mistlaag geboord dus moest ik als de wiedeweerga een geschikte Bandheidelibel vinden om die met de opkomende zon te fotograferen, eigenlijk een standaard plaat die ik al vaker heb gemaakt, maar blijft leuk om te maken omdat het verhaal meteen duidelijk is.
En ook de plaat waar de libel precies voor de zon hangt mag natuurlijk niet ontbreken in de serie. Het blijft altijd passen en meten met de positie van het statief om de libel precies in het midden van de zon te krijgen. Deze plaat moet je overigens niet te lang mee wachten anders wordt de zon te fel om in te kijken. Een kwartiertje na zonsopgang is de zon te wit op de foto, zelfs met een sluitertijd van 1/8000s. Je kunt natuurlijk een hogere F-waarde nemen zoals F16, maar dan krijg je een heel klein miezerig zonnetje.
Daarna heb ik een plaat gemaakt waar ik onder de zon door fotografeer, dat levert altijd zo’n mooie donkeroranje achtergrond op door het warme tegenlicht. Ik heb gefocust op de band over de vleugel van een Bandheidelibel zodat de rest van de libel uit focus is:
Ik zag iets verder op een paar Zwarte Heidelibellen hangen. Ik koos een exemplaar uit die bovenin het natte gras hing en heb die met tegenlicht gefotografeerd waardoor je een mooie bubbels krijgt van de waterdruppels in het natte gras.
Ik besloot na deze plaat maar richting de auto te lopen (rond 7:00 uur) omdat de libellen en vlinders al begonnen te vliegen en dan heeft het met een macrolens van 105mm weinig zin meer. Maar toen ik langs dit Icarusblauwtje liep bleef dit exemplaar toch nog mooi zitten. Hij zat ook wat dieper in het gras en zat nog wat onder de dauw. Ik heb deze met F16 gefotografeerd om zo alles scherp te krijgen, de vlinder zat redelijk vrij dus dan kan dat wel.
En om de sessie te besluiten heb ik nog één van de talloze aanwezige Wespspinnen gefotografeerd. Het vrouwtje van deze spinnensoort is altijd een dankbaar onderwerp omdat ze er prachtig uitziet en ook altijd zo’n typisch web maakt met die zigzag erin. Ze noemen deze spin ook wel Tijgerspin. Het mannetje is veel kleiner en onopvallend. Ze maakt een soort golfbal waar de eitjes in worden gelegd die ze dan constant bewaakt.
Al met al was het weer een top ochtend en dat zag er helemaal niet zo naar uit toen ik om 4:00 uur slaapdronken in de auto stapte!
Gebruikte apparatuur:
Nikon D750
Nikon AF-S 105MM F/2.8G IF-ED VR MICRO
Sirui statief
Amaran Al-M9 ledlampje
Een keer mee op pad? Dat kan natuurlijk, op zaterdag 17 augustus gaan we de prachtige heidelibellen fotograferen. Lees er meer over in deze link
Mijn witbalans staat op bewolkt, maar dat maakt bij RAW fotograferen niets uit. Het is meer voor het idee hoe de foto eruit kan gaan zien. Je kunt alles nog aanpassen achteraf in de bewerking. Soms zet ik de camera op Tungsten om een blauwe gloed over de foto te krijgen (vaak bij paddenstoelen), maar dat is meer voor het idee hoe de foto er in nabewerking uit gaat zien. Je kunt dat in Lightroom zo weer terug zetten. Een RAW bestand slaat alleen maar op wat de sensor ziet, niet de interpretatie van de witbalans op zich. Als je alles opslaat als JPEG dan legt ie die witbalans wel vast.
Dank je Erik.
Ik maakte mijn (macro) foto’s altijd met witbalans K (5400gr) , ook in RAW en ging in de nabewerking meestal in kleur een stap naar beneden (ca 5000gr) om ze toch wat koeler te maken. Eigenlijk doe jij dus ongeveer hetzelfde. Sinds kort probeer ik ook wit TL (4000gr) maar dan wordt alles nogal blauw en stel ik weer bij naar iets warmere kleuren. Een en ander hangt dus inderdaad af van het onderwerp , soort foto , situatie en wat je zelf mooi vindt.
Van jou serie vindt ik foto 2 en 4 er nog net iets boven uitspringen. Toch weer inspiratie opgedaan en wat bijgeleerd.
Groeten , Jan Huijbers
Hallo Erik , dank voor je uitgebreide en heldere uitleg over het in de vroege ochtend fotograferen van libellen. Maar mijn vraag: wat is de instelling van je witbalans ?
Op daglicht (5200gr) , K (5400) of bewolkt krijg je al heel wat warmere kleuren als op Wit TL (4000) of Kunstlicht (3200) . Dit kan in de nabewerking (Lightroom) nog wel (enigszins) aangepast worden maar het geeft toch een ander effect. Of pas jij de witbalans in de camera nog aan afhankelijk van de foto welke je aan het maken bent ?
Gr. Jan